تاثیر مال ها و مجتمع های تجاری چند منظوره بر رونق فضای کسب و کار
مقدمه: جامعه ایران در حال گذار از مرحله اقتصاد سنتی به‌سوی اقتصاد مدرن است. یکی از نمادهای این پیشرفت که در جامعه شهری بشدت روبه فزونی است، ایجاد مال‌ها و مراکز چندمنظوره است. بهبود فضای کسب‌وکار شاه‌کلید حل مهم‌ترین مسائل اقتصادی کشور است و با توجه به شرایط اقتصادی کشور از اولویت‌هایی است که منجر به رشد اقتصادی کشور خواهد شد، ازاین‌رو مال‌ها و مجتمع‌های تجاری را می‌توان ابزار قدرتمندی برای این بهبود در نظر گرفت، چراکه فرصتی برای رونق کسب‌وکارهای راکد و همچنین مجالی برای ظهور کسب‌وکارهای جدید است.
رشد اقتصادی هر کشور رابطه مستقیمی با بهبود زیرساخت‌های اقتصادی و فضای کسب‌وکار آن کشو ر دارد. محیط فضای کسب‌وکار در کشورها هرچه شفاف‌تر و رقابتی‌تری باشد، منجر به افزایش سلامت اقتصادی کشورها، سرمایه‌های داخلی و خارجی در بخش تولید و رونق فعالیت‌های مولد و کاهش انواع فعالیت‌های کاذب و واسطه‌گری‌ها می‌شود.
برای بهبود فضای کسب‌وکار باید قدم‌های هوشمندانه‌ای برداشت، شرایط بازار را شناخت، از ابزارهای جدید استفاده کرد، فرصت‌های جدید پیدا کرد و فعالانه به‌سوی قله پیش رفت. یکی از این ابزارها که موجب توسعه فضای کسب‌وکار هر کشور می‌شود، مال‌ها و مجتمع‌های تجاری اند که یک فرصت طلایی محسوب می شوند. محیط فیزیکی، تمایل به ماندن و هیجانات مشتریان ازجمله عواملی است که منجر به موفقیت مجتمع‌های تجاری و مال‌ها شده است و به‌صورت مستقیم بر رونق کسب وکارهای موجود تأثیر مستقیم دارد.
نشانه‌های محیطی مانند نور، موسیقی، رنگ ویترین و ...به‌عنوان عوامل مهم محیطی که حالت‌های احساسی مصرف‌کنندگان را در محیط خرید تحت تأثیر قرار می‌دهند موجب تمایل مشتریان به حضور در این مال‌ها و مجتمع‌های تجاری می‌شود که خود رونق کسب‌وکار را به همراه دارد. محققان عوامل محیطی را به دو بخش خارجی (شامل نمای متحرک، ورودی، ویترین، معماری ساختمان، فضای اطراف آن و پارکینگ) و داخلی تقسیم کرده اند.
فضای محیطی مطلوب خریداران را تحریک می‌کند تا مدت‌زمان بیشتری را در این مراکز سپری کنند و زمان خودرا برای خرید به آن اختصاص دهند. در واقع هر چه افراد مدت‌زمان بیشتری را در مجتمع تجاری سپری کنند، مبلغ بیشتری را خرج می‌کنند و این کار موفقیت کسب‌وکارهای راکد را به دنبال دارد. در همین راستا ایران مال با داشتن محیطی با معماری مدرن و سنتی توأمان، توجه تمامی اقشار جامعه را به خود جلب می‌کند. محیط و معماری سنتی باغ ایرانی، شربتخانه، باغ دیدار در کنار آبنمای موزیکال مجموعه محیط فیزیکی جذابی را برای هر بازدیدکننده فراهم می‌کند که تمامی این عوامل فیزیکی از ابزارهای قدرتمند رونق کسب‌وکار به حساب می‌آید و موجب رونق کسب‌وکارهای این مجموعه خواهند شد.
مجتمع‌ها و مراکز تجاری با پسوند و پیشوندهای مختلف واژه‌هایی اند که در زندگی روزمره ساکنان یک منطقه و شهر نقش پررنگ‌تری به خود گرفته‌اند و در سبک زندگی جای خود را پیداکرده‌اند. دارا بودن امکانات رفاهی، تفریحی و تجمیع واحدهای تجاری، این مراکز را به مکانی برای گذراندن اوقات یا رفع نیازهای کوتاه‌مدت و بلندمدت تبدیل کرده است. به‌تدریج با ظهور مجتمع‌های تجاری و مراکز خرید، شیوه‌ای نو از پرسه زنی و ماندن در مجتمع‌های تجاری بی‌اعتنا به کالا و اجناس پدیدار شد. گریگوری استن گردش در مراکز خرید را در طیفی از خرید صرف تا خرید تفریحی قرار داده است. بر این اساس تعداد افرادی که بدون قصد خرید در مجتمع‌های تجاری پرسه می‌زنند طیف وسیعی از استفاده‌کنندگان از مجتمع‌های تجاری را به خود اختصاص می‌دهند.
در همین راستا تمایل به ماندن در مراکز خرید یکی از فاکتورهایی است که منجر به رونق کسب‌وکارها می‌شود. با توجه به ظرفیت پروژه ایران مال و دارا بودن فاکتورهایی مانند مساحت پروژه و امکانات ورزشی شامل پیست یخ، زمین تنیس و استادیوم چندمنظوره، سالن‌های اسکواش و همچنین کتابخانه‌ای به مساحت 3300 مترمربع که برای اولین بار در کشور در مقایسه با سایر مال‌ها و مجتمع‌های تجاری ظهور پیداکرده ست، تمایل به بازدید و زمان ماندن در مجموعه را چندین برابر سایر مجموعه‌های تفریحی تجاری کرده است.
هیجانات مشتریان یک احساس مثبت است که شامل سطوح بالایی از لذت و تحریک است که به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین بخش‌های تجربه خرید برای مشتریان شناخته می‌شود. روانشناسان محیطی بر این باورند که هیجانات هستند که افراد را به اجتناب یا روی آوردن به یک محیط ترغیب می‌کنند. روی و ابهیک در سال 1994 بیان داشتند که بازدید از مراکز تجاری با میزان محرک‌های تفریحی رابطه مثبتی دارد و همچنین ارتباط بارز و مثبتی بین هیجانات و رفتار خرید مشتریان گزارش شده است و محققان این‌طور بیان داشته‌اند که تجربه خرید با هیجان به‌عنوان عاملی برای جذب و نگهداری مشتریان نیازمند است.
ایجاد «شهربازی و فضاهای تفریح» به‌عنوان کاربری مغفول، مجتمع‌ها قرار گرفته است. این کاربری که رمز موفقیت مراکز تجاری نسل دوم عنوان می‌شود و در صورت اضافه شدن به مجموعه خدمات قابل ارائه در مال‌ها باعث می‌شود میزان مراجعه خانواده‌ها به مال افزایش پیدا کند و در نتیجه، بازار از رکود فروش خارج شود. بازار بزرگ ایران با داشتن مراکز تفریحی شامل دریاچه موزیکال و شهر بازی سرپوشیده، این کاربری را تامین کرده است.
نتیجه‌گیری: بی‌شک بزرگ‌ترین دغدغه‌های مسئولان و تصمیم‌گیرندگان کلان هر کشور، وضعیت اقتصادی آن کشور است؛ و یکی از عواملی که تأثیر بسزایی در رشد وضعیت اقتصادی هر کشور دارد توسعه و تسهیل فضای کسب‌وکار است که اهمیت بسزایی در دستیابی به اهداف اقتصادی دارد. استراتژی‌های موفق در انتخاب محل، محیط فیزیکی، تمایل به ماندن، هیجانات مشتریان و هارمونی مناسب صنوف در مجتمع‌های چندمنظوره موجب رونق چشمگیری در حوزه کسب‌وکار خواهد شد و نمونه بارز این موفقیت پروژه بازار بزرگ ایران است.
