بانک جهانی پشت طلا را خالی کرد
بانک جهانی، فلز زرد را مستعد کاهش ۱۴ درصدی تا سال ۲۰۳۰ میلادی دانست. گزارش ماه اکتبر این بانک، آینده فلزات گرانبها را بیشتر به سود پلاتینیوم و ضرر اونس طلا تعبیر کرده است. بنا به پیش‌بینی این نهاد بانکی، پلاتینیوم پتانسیل خود را برای رشد ۵۸ درصدی تا سال ۲۰۳۰ به منصه ظهور خواهد گذاشت. تحلیل گزارش چشم‌انداز بازار‌ها از اثرگذاری دو قطب اقتصادی بر بازار جهانی طلا حکایت دارد. یک قطب، بزرگ‌ترین تولید‌کننده طلا و اثرگذارترین کشور بر روند عرضه و تقاضای طلای فیزیکی است.
چین سالانه ۴۵۳ تن طلا استخراج می‌کند و ۷۳۱ تن طلای خام را به کالاهای لوکس و زینتی تبدیل می‌کند. قطب دیگر نیز طبعا آمریکا خواهد بود، چراکه روند قیمت‌گذاری فلز زرد و طلای سیاه بر اساس ارز این کشور بنا نهاده شده است. تقویت شاخص دلار آمریکا اصولا منجر به افت ارزش طلا می‌شود و هر عاملی که بتواند این شاخص را تغییر دهد بر فلز زرد نیز اثر خواهد گذاشت. بانک جهانی، سیاست پولی آمریکا را چه تورمی و به ضرر دلار باشد و چه ضدتورمی و به سود اسکناس این کشور باشد، یک جنبه بسیار مهم از تاثیر آمریکا بر طلا می‌دانند. جنبه دیگر اهمیت آمریکا به سیاست کلی این کشور مربوط است. اگر ایالات متحده درگیر تنش‌های سیاسی باشد، سرمایه‌گذاران به طلا روی می‌آورند و در غیر این صورت، دلار حریم امن آنان را پوشش خواهد داد.
آینده تاریک طلا
بانک جهانی، آینده فلز زرد را کم‌فروغ پیش‌بینی کرد. گزارش ماه اکتبر چشم‌انداز بازار‌های جهانی، روز جمعه منتشر شد و در آن خبری از خوش‌بینی برای آتیه طلا نبود. اونس این فلز گرانبها از سال ۲۰۱۶ میلادی تاکنون ۱/ ۰ درصد رشد داشته است اما بانک جهانی تغییر ارزش اونس فلز براق را از سال جاری میلادی تا سال بعد، با یک درصد افت همراه می‌داند. بانک جهانی در گزارش ماه اکتبر، قیمت اونس طلا را در بازه‌های مختلفی، تا سال ۲۰۳۰ میلادی پیش‌بینی کرده است. این نهاد بانکی آینده تاریکی برای فلز زرد در نظر گرفته، به‌طوری که در سال‌های پیش رو ارزش فلز زرد همواره کاهشی گزارش شده است. بر مبنای چشم‌انداز بانک جهانی، ارزش هر اونس از این فلز بر حسب دلار اسمی تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سال ۲۰۱۷ تا حدود ۱۴ درصد کاهش خواهد یافت. گزارش بانک جهانی نقره را نیز کاهشی پیش‌بینی کرده، اما نه به اندازه طلا. پیش‌بینی بانک جهانی ضمن برداشتن تمرکز سرمایه‌گذاران از روی فلز زرد، پروژکتور‌ها را به سمت پلاتینیوم چرخاند. در میان سه فلز گرانبها، تنها چشم‌انداز پلاتینیوم ربایشی است. بنا به گزارش بانک جهانی، پلاتینیوم پتانسیل رشد ۵۸ درصدی را تا سال ۲۰۳۰ میلادی در خود نهفته دارد.
سرگذشت فصلی فلز زرد
طلا در تابستانی که گذشت، رشد ۲ درصدی به ثبت رساند و تا قیمت ۱۳۵۰ دلار به ازای هر اونس نیز رسید. در این مدت، تب بحران کره‌شمالی-آمریکا از یکسو سرمایه‌گذاران را به سمت طلا گسیل می‌کرد و از سوی دیگر افت شاخص دلار موجب تقویت فلز زرد می‌شد. این دو عامل طلا را به کوهنوردی تبدیل کرده بود که در حال صعود به ارتفاعات کمتر فتح شده بود. با گذشت زمان، تب بحران واشنگتن-پیونگ‌یانگ فروکش کرد و سیاست‌گذاران پولی به داد دلار رسیدند تا شاخص دلار از دره ارزی خارج شود. احتمال افزایش مجدد نرخ بهره از سوی فدرال رزرو و تمایل نسبی اعضای کمیته بازار باز آمریکا به این افزایش، چشم‌انداز تورمی را کاهشی کرده، به همین نسبت چشم‌انداز تقویتی دلار نسبت به سایر ارز‌های قوی را صعودی کرد. تقویت دلار طی چند هفته گذشته، طلا را از ارتفاعات به سمت کوهپایه کشید و قیمت هر اونس فلز براق به پایین‌تر از ۱۲۷۰ دلار سقوط کرد.
تقاضای طلای زینتی
تقاضای زینت‌آلات زرد در نیمه ابتدایی سال جاری میلادی افزایش قابل ملاحظه‌ای داشت. تقاضای طلای فیزیکی در هند بیش از سایر کشور‌ها اثرگذار بود و در سه‌ماهه دوم سال میلادی نیز رشد داشت. افزایش تقاضای طلا بالطبع، منجر به تقویت ارزش فلز زرد شد. روند تقاضا‌طلبانه در بازار جهانی طلا با افت تقاضای چینی‌ها تداوم نیافت تا اثر‌بخشی افزایش تقاضا بر اوج‌گیری طلا متوقف شود. کاهش تقاضای چینی‌ها برای زینت‌آلات طلایی، متوجه تغییر ذائقه مصرف‌کنندگان جوان در این کشور است. جوانان چینی مانند نسل پیش از خود به خرید طلا تمایل ندارند. استخراج طلا نیز سال اخیر میلادی به علت افزایش هزینه‌های تولید‌کنندگان و افت سرمایه‌گذاری در این زمینه، کاهش یافته است.
اقتدار چینی
چین همزمان بزرگ‌ترین تولید‌کننده و سازنده طلا (فرآوری طلا به‌صورت زینت‌آلات و کالاهای لوکس) در دنیا است. گزارش بانک جهانی نشان می‌دهد چین در سال ۲۰۱۶ میلادی ۴۵۳ تن طلا تولید کرده و ۷۳۱ تن کالا از جنس این فلز ساخته است. روسیه با تولید ۲۸۹ تن در سال گذشته میلادی با اختلاف زیادی نسبت به چین در رتبه دوم قرار دارد. در سال‌های اخیر بازار جهانی فلزات به شدت تحت نفوذ چینی‌ها بوده است و فلزات گرانبها نیز فارغ از نفوذ چینی‌ها فعالیت نکرده‌اند. کاهش تقاضا و در پی آن مصرف طلا در چین، همزمان با سکانداری این کشور در زمینه استخراج فلز زرد، شرایط قابل بررسی در بازار جهانی به وجود آورده است.
جبهه جنگ اقتصادی
رقابت تنگاتنگ و حتی هجومی اقتصاد چین و آمریکا با روی کار آمدن ترامپ و تجدید دوره رهبری شی جین‌پینگ بیش از پیش شدت گرفته است. پس از نوزدهمین کنگره حزب کمونیست، چینی‌ها آغاز به یارکشی در میان کشور‌های مختلف کرده‌اند. در آن سوی جبهه نیز، آمریکایی‌ها روابط اقتصادی خود را با کره جنوبی و ژاپن گسترش داده‌اند. شی‌جین‌پینگ در برخی اظهارات خود پس از موفقیت در کنگره، به افزایش تلاش این کشور برای پشت سر گذاشتن آمریکا در زمینه اقتصادی تاکید کرده است. دونالد ترامپ نیز بارها از سیاست‌های مقابله‌ای با رشد اقتصادی چینی‌ها دم زده است. کارشناسان علوم سیاسی و اقتصادی معتقدند نبرد اقتصادی چین و آمریکا به فاز جدید و شدیدی منتقل خواهد شد. تحت این شرایط، آینده طلا به دو دلیل عمده، متاثر از نتیجه رقابت دو قطب اقتصادی دنیا خواهد بود. دلیل اول به پیشتازی چین در حوزه تولید و مصرف طلا است. دلیل دوم نیز به ارزش‌گذاری این فلز بر حسب دلار و در نتیجه رابطه معکوس روند این دو با یکدیگر مربوط می‌شود. تغییر رفتار چین در زمینه عرضه و تقاضا می‌تواند به اهرم تعادل‌ساز یا تعادل‌زدا تبدیل شود و در نهایت قیمت جهانی طلا را دچار تغییر کند. سیاست پولی و رشد اقتصادی آمریکایی‌ها نیز در صورتی که به سود دلار باشد، فشار را بر فلز زرد افزون می‌کند، در غیر این صورت منجر به تقویت طلا خواهد شد.
فشار صعودی سعودی‌ها
قیمت نفت خام به دنبال افزایش انتظارات نسبت به سیاست کاهش تولید اوپک، افزایش قابل توجهی از خود نشان داد. قیمت هر بشکه نفت خام WTI تا پایان روز جمعه به ۹۰/ ۵۳ دلار رسید و نفت برنت نیز ۳/ ۶۰ دلار معامله شد. نفت خام WTI با ۳۹/ ۲ درصد رشد و نفت برنت با ۸۵/ ۱ درصد تقویت شدند تا عربستان بالاخره موفق به بالا بردن قیمت نفت شود. فشار چند هفته اخیر سعودی‌ها بر اوپک برای ایجاد تعادل در بازار جهانی، نفت را تحت تاثیر قرار داد. محمد بن سلمان، پادشاه عربستان در مصاحبه روز پنج‌شنبه خود با خبرگزاری رویترز و بلومبرگ به حمایت جدی از طرح کاهش عرضه نفت پرداخت.
پیش از این نیز توافق نفتی عربستان و روسیه، سیگنال افزایشی قدرتمندی به بازار جهانی نفت داده بود. ولادیمیر پوتین، پس از توافق دوجانبه نفتی میان این دو کشور، در اظهارات خود طرح کاهش عرضه نفت را به‌عنوان یک سیاست مناسب معرفی کرده بود. تاثیر دیرهنگام موضع‌گیری عربستان و روسیه بر قیمت نفت، به رفتار صادراتی عراق مربوط می‌شد.عراق بدون توجه به طرح کاهش عرضه، صادرات نفتی خود را گسترش داد. حجم صادرات نفتی عراق به آمریکا پس از ۲۵ سال، طبق آخرین گزارش گمرک آمریکا، از حجم صادرات عربستان نیز پیشی گرفته است. آمارهای اداره گمرک آمریکا نشان می‌دهد، عراق در ماه گذشته میلادی ۸/ ۱۸میلیون بشکه نفت به آمریکا صادر کرده که ۹/ ۲ میلیون بشکه از صادرات عربستانی‌ها بیشتر است. افزایش صادرات عراق تا چند روز گذشته جلوی اثرگذاری طرح سعودی‌ها را گرفته بود.
