تاثیر اپلیکیشن‌های درخواست خودروی آنلاین مانند «اسنپ» بر سطح رفاه جامعه
شاید تصور کنید که اشتغال‌زایی یا تأثیر در اقتصاد یا سطح رفاه جامعه یک موضوع کلان و حکومتی است، موضوعی که فقط رئیس جمهور یا مجلس یک کشور باید به آن بپردازد، غافل از اینکه ایده‌های نابی در دنیای تکنولوژی به‌وجود آمده که شاید از بیرون ساده به نظر برسند، اما اگر عمیق‌تر به آنها نگاه کنیم، یک حرکت بزرگ به سمت جامعه‌ای بهتر محسوب می‌شوند.
در این مقاله، تحلیلی بر این موضوع خواهیم داشت که اپلیکیشنی مانند اسنپ چطور می‌تواند یک گام مهم روبه جلو برای جامعه‌ی ما و خصوصا شهر‌های بزرگ باشد.
۱- ساعات انعطافپذیر برای رانندگان، فرصتی برای زندگیِ بهتر برای همه‌ی اقشار جامعه
یکی از مهم‌ترین عواملی که اسنپ را به یک موضوع جذاب برای دارندگان خودرو تبدیل کرده این است که هیچ محدودیتی در ساعات کاری وجود ندارد. افراد می‌توانند به هر اندازه و در هر ساعت که خواستند سیستم خود را فعال کنند و به کار بپردازند. این یک قدم بزرگ در افزایش سطح رفاه جامعه است. کافی است خود را جای کسی که می‌خواهد زمان مفید‌تری را با خانواده و فرزندان خود سپری کند بگذارید یا دانشجویی که فقط ۱۵ ساعت زمان برای کار کردن در هفته دارد. این یعنی یک امکان خارق‌العاده برای افراد برای استفاده‌ی بهینه از زمان خود.
مزیت دیگر این سرویس این است که: مهم نیست آیا شما دانشجویی هستید که از پسِ پرداخت هزینه‌های خود بر نمی‌آیید، یک مشاور املاک که رکود بازار روی شانه‌هایتان سنگینی می‌کند، یا یک کارمند ساده که نه می‌تواند شغل خود را ترک کند و نه می‌تواند مخارج خود را پوشش دهد، یا هر شخصی که زمان آزاد محدودی دارد و هیچ سازمانی نمی‌تواند از آن بهره بگیرد. کافی است شما صاحب یک خودروی سالم و تمیز و تست شده از نظر فنی و ظاهری باشید، و مدارکی که نشان می‌دهند دارای سوءِپیشینه و اعتیاد نیستید ارائه کنید، در این صورت شما میتوانید به راحتی در این سیستم ثبت‌نام کنید و ساعات مرده‌ی خود را تبدیل به منبع درآمدی کنید که زندگی شما را دگرگون خواهد کرد. برای برخی شاید این کلمات به اندازه‌ی کافی قابل لمس نباشد، اما برای بسیاری از افراد این یک فرصت نو برای تغییر زندگی است.
۲- استفاده‌ی بهتر از منابع موجود و درآمد بالاتر
علاوه بر ساعات انعطافپذیر و نبود محدودیت در ساعات کاری، از دیگر جذابیت‌های این اپلیکیشن استفاده‌ی بهتر از منابع است. در سیستم این اپلیکیشن، شما هیچ‌وقت بدون مسافر درون‌شهری نخواهید ماند و مقصد هر مسافر، مبدأ مسافر بعدی خواهد بود، یعنی یک دارنده‌ی خودرو در ۳ ساعت همان درآمدی را خواهد داشت که یک راننده‌ی آزاد با دید خوشبینانه در ۵ یا ۶ ساعت ممکن است به‌دست آورد. همین موضوع باعث شده که قیمت‌های استفاده از این خدمات معقول‌تر شده و به همان میزان مشتریان نیز افزایش یابند و دوباره این چرخه به خالی نماندن خودرو رانندگان اپلیکیشن و سرعت بالای در اختیار گرفتن مسافر بعدی کمک کند.
۳- فرهنگ‌سازی در حمل‌ونقل و بهبود کیفیت خدمات به مشتری
فرایند نمره‌دهی توسط مسافر به راننده و شفاف‌کاری در اسنپ باعث شده تا نه تنها دارندگان خودرو رفتار به مراتب حرفه‌ای‌تر داشته باشند، بلکه شیوه‌ی رانندگی، سرویس فنی خودرو، بهداشت و بسیاری موارد دیگر را نیز در اولویت خود قرار دهند تا بتوانند نظر کاربران را بیشتر جلب کنند و در نتیجه عملکرد بهتری داشته باشند. در این سیستمِ باز شما باید هر روز خود را ارزیابی کنید و با بالابردن کیفیت رفتار و خدمات درآمد خود را نیز افزایش دهید. دیگر نیازی به بخش‌نامه یا قانون‌ها و کاغذ بازی نیست تا به نیروی کارِ خود رفتار یا رانندگیِ درست را آموزش بدهید. رانندگان اسنپ می‌دانند که اگر یک مشتری ناراضی باشد روند درآمدزایی آنها مختل خواهد شد.
۴- شوک به سیستم‌های سنتی با نوآوری تحول‌آفرین و ایجاد فضای بازِ رقابتی
طبیعتِ هر کسب‌وکاری این است که وقتی به سطح بلوغ می‌رسد کم کم لَخت‌تر می‌شود و نوآوری و بهبود را فراموش می‌کند. همیشه یک شوکِ بزرگ مانند نوآوری تحول‌آفرین (Disruptive Innovation) می‌تواند هر صنعتی را دگرگون کند و باعث شود که بازیگران بزرگ این صنعت به خود بیایند و به دنبال راهکارهای جدید باشند. چرا که چرخه‌ی ارزش تغییر کرده و حتی بازارهای جدیدی ایجاد شده‌اند. هیچ صنعتی از این قانون مستثنا نیست و اگر کشوری به دنبال پیشرفت در زمینه‌های مختلف است باید بدون در نظر گرفتن منافع صنایع سنتی، راه را برای تولد سازمان‌های جدید باز بگذارد. ورود این سرویس‌های اینترنتی و اپلیکیشن‌ها پیام مهمی برای صنعت ما داشته، اینکه لزوما بزرگ بودن و قدرتمند بودن یک صنعت به معنای ثبات بازیگران اصلی آن نیست و می‌بایست همواره کیفیت خدمات را بالا برد، مستقل از اینکه شما رهبر بازار باشید یا خیر.
۵- بسترسازی و باز شدن مسیر برای سرویس‌های جدید خصوصا در حوزه‌ی تلفن همراه M-Commerce
شاید تصور کنید که اپلیکیشن اسنپ فقط در زمینه‌ی حمل‌ونقل درون‌شهری تأثیر بزرگی داشته، در صورتی که این موضوع همانند کوه یخی است که بخش اعظمی از آن در زیر آب قرار دارد. گستردگی اپلیکیشنی مانند اسنپ به حدی است که در بازه‌ای نزدیک به دو سال، ارایه‌ی خدمات به چندصدهزار کاربر و چند ده‌هزار راننده را پوشش داده و این آمار به‌سرعت در حال رشد است. اکثر این کاربران پیش از این از سرویس‌های اشتراکی یا حتی پرداخت درون موبایلی استفاده نمی‌کردند. این یعنی یک رفتار جدید با پتانسیلی بی‌انتها که توسط اپلیکیشن سفر درون‌شهری اسنپ ایجاد شده که تا پیش از این وجود نداشته است. این فرصتی بسیار بزرگ برای صنایع دیگر محسوب می‌شود که بتوانند به همین سبک در بخش‌های مختلف، سیستمی مشابه (اقتصاد اشتراکی) را راه اندازی کنند. اتفاقی که در جهان نیز افتاد و شرکت‌های بزرگی در دنیا از این مدل اقتصادی استفاده کردند و هم اکنون جزو موفق‌ترین شرکت‌ها به شمار می‌روند.
۶- مدل اقتصاد اشتراکی تحولی بزرگ در عصر ارتباطات و چرخه‌ی درآمدزایی
کلید‌واژه‌هایی مانند تکنولوژی، عصر ارتباطات، کامپیوتر، اینترنت و تلفن هوشمند سال‌هاست که در گوشه و کنار زندگی ما دیده می‌شوند. اما اکثرا به عنوان عاملی تفریحی، جانبی و مکمل در زندگی ما وجود داشته‌اند، تا روزی که مفهوم اقتصاد اشتراک‌گذاری به میان آمد و به طور کل مفهوم تکنولوژی را در ذهن ما تغییر داد. بزرگ‌ترین شرکت درخواست خودرو با موبایل در دنیا (اوبر) با ارزشی بالغ بر ۵۰ میلیارد دلار حتی صاحب یک خودرو هم نیست. شرکتی که چندصدهزار شغل ایجاد کرده اما هیچ راننده‌ای در استخدام آن نیست. این‌جاست که ناگهان آن کلید‌واژه‌های تفریحی و به ظاهر نه چندان مهم تبدیل به تصویری از آینده می‌شوند که فقط در فیلم‌های علمی تخیلی می‌توانستیم آن را ببینیم. اقتصادی که دیگر داشتن اموال هنگفت و سرمایه‌های فیزیکی عامل ایجاد ارزش‌های میلیارد دلاری نیست و یک ایده در بستر تکنولوژی می‌تواند بدون داشتن هیچ ملک یا دارایی فیزیکی، زندگی میلیون‌ها نفر را به معنای واقعی کلمه تغییر دهد. این یعنی عصر ارتباطات، یعنی فرصتی بزرگ برای همه، و نه فقط برای کسانی که از سرمایه‌های بزرگ و فرصت‌های اقتصادی برخوردار هستند. تصور کنید در دهه‌های آینده به چه اندازه ایده‌های مرتبط با بستر اقتصاد اشتراکی زیادتر شده و چقدر منابع بلااستفاده‌ی کشور، بدون نیاز به سرمایه‌گذاریِ اضافه تبدیل به ابزاری برای ایجاد ارزش خواهند شد. این منبعِ بلا استفاده می‌تواند خودرو، اجاق گاز یا لپ‌تاپ شما باشد.
۷- ترافیک کمتر، آلودگی کمتر، شهر پاکیزه‌تر
حتما با مطالعه‌ی موارد قبلی، مزیت بزرگِ اسنپ تا اینجا برای مخاطب به وضوح روشن شده است. هیچ راننده‌ای دراسنپ به صورت تک سرنشین در شهر سفر نمی‌کند و با استفاده از نقشه‌ی ماهواره‌ای بهترین مسیرهای بدون ترافیک برای راننده مشخص شده است. مبدأ و مقصد در نقشه واضح است و کسی به دنبال آدرس در خیابان‌ها پرسه نمی‌زند و رانندگان برای جلب رضایت مسافران باید ماشینی تمیز و سرویس شده داشته باشند و با رعایت قوانین به خوبی رانندگی کنند. با وجود صدها دلیل دیگر وقتی در ابعاد این اپلیکیشن‌ها یعنی چند ده هزار راننده و میلیون‌ها سفر درون‌شهری ضرب شود، ناگهان تصویر شهری بهینه‌تر و پاکیزه‌تری برای شما آشکار می‌شود. آری، این اپلیکیشن در عین سادگی در ظاهر، در باطن تأثیری عمیق بر بهینه‌تر شدن حمل‌ونقل داشته که شاید میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری شهرداری و دولت و آموزش گسترده‌ی مردم نمی‌توانست چنین تأثیری بگذارد.
حسین تقی خانی
